Отандық футболдағы дербилер

 

«Астана» мен «Жеңіс» клубтары қатарынан екінші маусым өз жанкүйерлеріне тартысты дерби ұсынып келеді. Бұл матчтар жанкүйерлер үшін ымырасыздығымен және ерекше принципшілдігімен ерекшеленеді, фаворитті алдын ала болжау өте қиын.

 

Бұл елорда клубтарының өзара тартысқа түскен алғашқы жағдайы емес. 1998 жылғы маусымда жоғары лигада «Астана» мен «Наша Кампания» футбол клубтары да бақ сынаған еді.

 

Жалпы, Қазақстан жанкүйерлері «дерби» деген сөздің қандай термин екенін 1992 жылғы алғашқы ел чемпионатынан біле бастады. Ол кезде ел біріншілігіне 21 қаладан 24 команда қатысқан еді. Ал Алматы, Шымкент және Көкшетау қалаларынан чемпионатқа екі командадан қосылған болатын.

 

Алайда турнирдің бастапқы кезеңінде бір қаланың командалары әртүрлі топтарға бөлініп ойнағандықтан, өзара кездеспеген. Соның салдарынан алматылық «Қайрат» пен ЦСКА бір-бірімен кездесе алмады. Ал шымкенттік «СКИФ-Арсенал» мен «Жігер» 1–14 орындар үшін таласта жолықса, көкшетаулық «Зенит» пен «Көкшетау» клубтары жоғары топтағы орнын сақтап қалу жолында ойнаған еді.

 

1993 жылғы біріншілікте жанкүйерлер бірден екі алматылық дербидің куәсі болды. Яғни, «Қайрат» – «Достық» және «Динамо» – «Намыс», сондай-ақ шымкенттік «СКИФ-Ордабасы» мен «Жігер» ойнады. Көкшетаудың «Көкшетау» мен «Ажар» клубтары тек бір ғана матч өткізді. Себебі «Көкшетау» жеті турдан кейін жарыстан шығып қалған болатын.

 

1994, 1995 және 1996 жылдары жанкүйерлер отандық футболда тек Шымкент дербиін ғана тамашалады. Ал 1997 жылы бұл дерби де өтпей қалды. 1998 жылғы маусымда елордалық «Астана» мен «Наша Кампания» клубтары өзара бақ сынады.

 

1999 жылғы маусымда Оңтүстік дерби қайта жанданып, жоғары лигада «Жігер» мен «Синтез» клубтары кездесті. Дәл осы жылы «Қайрат-ЦСКА» мен «СОПФК-Қайрат» арасындағы бәсеке басталды. Бұл текетірес 2000 жылғы маусымда да жалғасты.

 

Келесі үш жыл ішінде ел футболында бір қаладан шыққан клубтар өнер көрсеткен жоқ. Алайда 2004 жылы Суперлигаға «Алма-Ата» қосылып, төрт маусым бойы «Қайратпен» оңтүстік астананың үздік клубы атағына таласты. 2008 жылы оларға «Мегаспорт» қосылды. Сәл шегініс жасасақ, 2006 жылғы маусымда жоғары дивизионда Павлодардың екі өкілі – «Ертіс» пен «Энергетик» қатар өнер көрсеткен еді.

 

2009 бен 2024 жылдар аралығында Қазақстан Премьер-лигасында дербилер өтпеді. Бірақ былтыр «Жеңіс» қайтадан ҚПЛ клубы атанып, елордалық жанкүйерлердің қуанышына орай, «Астанамен» бәсекелестігін бастады. Ал алдағы сенбі, яғни 24 мамырда өтетін дерби – елордалық текетірестің жаңа тарауы болмақ.